Kunst kijken met...

Kunst kijken, dat doe je toch alleen?

Nico Dijkshoorn: 
(Huisdichter, ook buiten)

In 2012 heeft Nico Dijkshoorn voor het Kröller-Müller museum een audiotour samengesteld met door hem zelf geschreven  en ingesproken teksten bij een aantal van de kunstwerken. Het was een langgekoesterde wens van hem om mensen hun 'blik te sturen'.

Een jaar later bracht hij het boek uit:  'Dijkshoorn kijkt Kunst'  In dit boek staat een grotere selectie kunstwerken waar hij zijn observaties / associaties aan toevoegde. 

Toen dit boek uit kwam, waren de reacties niet altijd even positief. Vele kunstkenners en kunstliefhebbers konden zijn manier van kijken niet waarderen, volgens hen deed het afbreuk aan de kwaliteit en kundigheid van het kunstwerk en gingen zijn teksten vaak amper over het kunstwerk zelf. Volgens hen zag hij de kunstwerken niet voor wat ze zijn. Kort samen gevat 'keek hij verkeerd!'

'Wie denkt die Nico Dijkshoorn eigenlijk wel niet dat hij is?' 

Kunst kijken met:

Eerlijk gezegd nam mijn nieuwsgierigheid alleen maar toe: Want zelfs een objectieve manier van kijken heeft iets subjectiefs. Is er zoiets als goed of slecht kijken naar kunst? Kunst, wat zo persoonlijk is en zo'n unieke uitwerking op ieder van ons kan hebben!?

Gewapend met het boek bezocht ik, midden in de Veluwe, het Kröller-Müller museum.

Zoals hierboven beschreven, bestaat het boek een een selectie van de werken in het museum. Terwijl ik het boek doorbladerde zag ik werken die mij aanspraken maar ook werken waar ik normaal aan voorbij zou zijn gelopen. Toch besloot ik deze aandachtig te bekijken, met de tekst van Nico erbij.  Zo kon ik even in zijn belevingswereld stappen, zijn manier van kijken en associëren en of ik het er nu mee eens was of niet, het was alsnog een nieuwe en vaak komische blik!

Ik heb dit als zeer positief ervaren! De combinatie van beeld en woord maakte soms nieuwe emoties bij mij los. 

Zo heb ik nogal wat commotie veroorzaakt toen ik naar het kunstwerk keek van een jongen op een paard. De tekst die hij daarbij heeft geschreven brengt nu nog tranen in mijn ogen van het lachen. Ik heb dan ook zo hard en intens oprecht moeten lachen in de zaal, dat het doorgalmde naar de volgende zalen en een verontruste bewaker kwam controleren of alles wel goed ging!

'Samen Kunst Kijken': 

Dit bezoek aan het Kröller-Müller museum heeft dus duidelijk indruk op mij gemaakt. Ik werd mij er van bewust hoe bijzonder en hoe een aanvulling het kan zijn om samen met iemand naar kunst te kijken. 

Want we kijken toch allemaal anders naar een kunstwerk. Vanuit onze eigen achtergrond, onze eigen rugzak met ervaringen, herinneringen en associaties!

Jongens met Duif - Jan Toorop

Mede door deze ervaring heb ik op het dagcentrum voor mensen die op jonge leeftijd dementie hebben, de therapeutische activiteit: 'Samen Kunst Kijken'  opgezet.

Elke vrijdag bekijken we in groepsverband 1 kunstwerk, waarbij het niet gaat om wie het heeft gemaakt, welke kunstzinnige stroming het is of hoe goed de penseelstreek wel niet is, nee. Het gaat om wat wij zien, het verhaal en eventuele herinneringen ! En het mooie aan deze activiteit is: Er is geen goed of fout! Iedereen mag zijn eigen mening en visie hebben en er is respect voor elkaar en jeetje, wat kunnen we heerlijk lachen en genieten samen!

Psst.. vind je het leuk om mijn blog te lezen en wil je het weten als ik een nieuw bericht heb geplaatst? Abonneer je dan hieronder ! En laat gerust een reactie achter :)

Kunstzinnige Mini Quote en Affirmatie kaartjes

Mijn verzameling

Sinds enkele jaren verzamel ik 'quotes' en positieve affirmaties  die mijn aanspreken.

Zo bevatten de quotes vaak levenswijsheden die ik als waardevol ervaar. En een positieve affirmatie kan een bepaalde zin zijn, waar een bevestiging of een bepaalde kracht uit spreekt.

Eerst verzamelde ik ze alleen; ik schreef ze dan op in een schrift of wanneer ik ze in een magazine las, scheurde ik het uit en plakte ik het er bij in mijn schrift. Zo werd het een soort bundel maar ik merkte dat ik er eigenlijk niet meer in keek.

Op mijn werk, als Kunstzinnig Therapeute, gebruik ik ook vaak positieve affirmatie kaartjes, bijvoorbeeld: Eigenwijsjes. Ik maak dan een waaier van de kaartje en de client trekt er eentje uit. Ik blijf het bijzonder vinden hoe er vrijwel altijd een kaartje wordt getrokken die aansluit bij de client, bij de thema's waar hij/zij aan werkt en/of waar de behoefte ligt.

Ik merk ook echt dat de cliënten het als fijn ervaren om zo'n positieve tekst te lezen. Sommigen schrijven het voor zichzelf op of maken er een foto van en gebruiken het als 'achtergrond' op hun telefoon.

Door de positieve reacties bij anderen besloot ik om van mijn verzamelde quotes en affirmaties mijn eigen 'kaartjes'  te maken. Op het moment dat ik dit schrijf zijn dit er al 65!

Elk kaartje is uniek en ik werk met 2 variaties:

Bij de quotes van bekende mensen voeg ik een zwart wit foto toe. Ik vind de zwart wit foto's een soort nuchterheid hebben, je ziet beter de mens en je wordt minder afgeleid door de kleuren en details.

Bij mijn eigen quotes, de verzamelde affirmaties en teksten probeer ik altijd een passende kunstzinnige achtergrond te maken. Soms is dit alleen in sfeer en kleur en soms is dit met een kleine voorstelling met diertjes. Vooral vogeltjes en katten pas ik daar veel in toe.

Door op deze manier actief aan de slag te gaan met de positieve teksten, merk ik dat het zich nog beter in mij verankerd en dus meer 'eigen' wordt.

Doorgaand proces:

Zoals je zult begrijpen is het een doorgaand proces, elke zoveel tijd komt er wel weer een kaartje bij. En het maken van zo'n kaartje is dan ook echt even een moment voor mezelf. Heerlijk. Het kan in 10 minuten al klaar zijn, maar soms ben ik ook lekkere een uur aan het freubelen.

En dan?:

De kaartjes die af zijn die heb ik als stapeltje op een mooie houten bakje op mijn tafel staan en elke ochtend verplaats ik het 'oude kaartje'  van de dag ervoor naar de onderkant van de stapel en komt er een nieuw kaartje bovenop te liggen.

Ik kan het jullie alleen zeer aanraden om dit ook te doen. Want hoe vaak verzamelen we wel niet dingen maar kijken we er eigenlijk niet meer naar om?

Wil je nog meer van mijn kaartjes zien? Kijk dan op Instagram:
 'Kunst_als_therapie'!
Ik ben sinds kort gestart met ze hier op te plaatsen, twee keer per week komt er een nieuw kaartje :)

Psst.. vind je het leuk om mijn blog te lezen en wil je het weten als ik een nieuw bericht heb geplaatst? Abonneer je dan hieronder ! En laat gerust een reactie achter :)

Kinderboeken en kaarten

Een tijdje terug liep ik in Voorburg en liep ik de kinderboekenwinkel: 'In de Wolken' binnen.

Ik ben dan wel een volwassen vrouw maar ik heb een grote voorliefde voor kinderboeken,  vooral prenten boeken maar ook kinder gedichten en verhaaltjes.

Zelf heb ik nog geen kind (eren)  maar een grote verzameling kinderboeken is bij mij dus al te vinden. Zo nu en dan pak ik er een bij, ga ik op mijn knusse bank zitten met een kopje thee en voor ik het weet word ik meegenomen naar een kleurrijke fantasievolle plek. En vooral een fijne plek.

Nu is het leven als volwassene niet altijd even leuk,  de verantwoordelijkheden en moeilijke keuzes kunnen domineren en soms is die kinderlijke vreugde dan ver te vinden.

Het lezen en doorkijken van mijn boeken helpt me om wat van de kinderlijke onbevangenheid terug te krijgen. Zoals het verbaasd zijn over en het genieten van de alledaagse dingen.

Zo zag ik pas, midden in Den Haag, een ooievaar op een lantaarnpaal! Ik was er zo door gebiologeerd terwijl ik stond te wachten voor het stoplicht dat ik het groene licht pas opmerkte toen mensen mij (al toeterend) passeerden.

Nu is het zo dat de schrijvers van kinderboeken vaak volwassenen zijn. En met de kennis die ze hebben van de wereld proberen ze de kinderen wat bij te brengen (of helpen ze ze zich voor te bereiden op de wereld) op een simpele leuke manier,  maar vaak ook met enige diepgang.

In die boekenwinkel in Voorburg was ik lekker aan het rondneuzen toen een reeks kaarten van 'veronzinsels' mijn aandacht trok. 

Prachtige teksten bij tekeningen die mij raakten. 

Voor mezelf nam ik deze mee:

Zie : www.veronzinsels.nl voor meer gedichten  en kaarten! 

Zie: indewolken.nl voor informatie over de kinderboekwinkel.

‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden’

 

Bovenstaande spreuk is een bekend gezegde en tevens het thema van de film: ‘Words and Pictures’ uit 2013. Waarin een docent Engels (gespeeld door Clive Owen) en een docent Schone Kunsten (gespeeld door Juliette Binoche) de strijd aan gaan over wat meer waarde heeft: het woord of het beeld.

Doordat de voorkant van de dvd naar mijn idee een romantische uitstraling had, was ik van te voren wat sceptisch. “Hé, wacht even, vorm ik nu al een beeld van hoe de film gaat zijn alleen door de voorkant te hebben gezien”?

Ja! De eerste visuele indruk dat een cover van een boek of dvd op ons achterlaat, bepaalt voor een groot deel of wij deze gaan lezen of bekijken. Ditzelfde principe passen wij ook toe als wij in de supermarkt onze groenten en fruit selecteren; wij kopen namelijk alleen datgene wat er vers en gezond uitziet! Die eerste indruk kan iets dus maken of kraken! Maar dat even terzijde.

Words and Pictures leek mij dus vooral een film met een romantische insteek. Mijn kritische kijk erop was maar gedeeltelijk gegrond aangezien de film naast de romantische stukken ook veel diepgang had. Dat is dan ook de reden waarom ik dit stuk schrijf.

De twee docenten staan in deze film lijnrecht tegenover elkaar. Zo zijn zij erg competitief naar elkaar toe. De een zweert bij beeld, de ander bij woorden. Je ziet dat zij enorm gepassioneerd zijn voor hun vak. De studenten die zij lesgeven worden hierbij betrokken en ook ‘jij’ als kijker wordt door de gedichten en kunstwerken hierin meegenomen. Zo ervaar jijzelf ook hoe woorden en beelden effect op je kunnen hebben. Zie onderstaand gedicht en foto’s.

 
Naast het bovenstaande thema wordt je ervan bewust dat de docenten ook maar gewoon mensen zijn. Allebei met hun eigen verleden, tekortkomingen en uitdagingen. Zo heeft de Engels docent, die eens een gevierd schrijver was, een drankverslaving, heeft hij een moeizame relatie met zijn zoon en dreigt hij te worden ontslagen.

 

De kunstdocente, die een zeer succesvolle kunstenares was, heeft moeite met het evenaren van haar oude werk doordat ze reumatoïde artritis heeft. Schilderen maakt echter nog steeds een zeer belangrijk deel uit van haar leven. Je ziet de strijd die zij voert met zichzelf en je ziet hoe zij allerlei hulpmiddelen in moet zetten om met haar beperkingen toch nog te kunnen schilderen. Zij leert om te gaan met het feit dat het niet meer zo zal zijn als vroeger en dit is voor haar teleurstellend. Zij moet een deel van haar verleden loslaten maar dat motiveert haar ook om nieuwe stijlen te leren en manieren te vinden om te schilderen.

Beide dreigen ze zich zelf en hun identiteit hierdoor te verliezen,  maar de 'strijd'  wakkert hun passie weer aan en helpt hen. Ze vinden weer een doel en iets positiefs om voor te strijden in hun leven.

Beide hoofdrolspelers dreigen door hun problemen een gedeelte van hun identiteit te verliezen. Maar de beelden/woorden discussie wakkert hun passie weer aan, het geeft hun een doel en iets positiefs om voor te strijden. De  obstakels die zij moeten overwinnen en de woorden, beelden en passie van de ander helpen elkaar in dit proces. Gaandeweg leren zij zo ook dat de beelden/woorden discussie niet zo zwart/wit is als ze oorspronkelijk dachten.

 

 

Want zowel woorden als kunstbeelden zijn beiden een vorm van communicatie en van expressie. Beiden kunnen ons raken en beiden kunnen zij ons meenemen in een beleving. Maar ook kunnen zij elkaar prachtig aanvullen!

Dus wat ik eigenlijk wil zeggen, in de hoop dat ik met het bovenstaande stuk niet te veel heb verklapt, is dat deze film een echte aanrader is! Het heeft mij geïnspireerd en geraakt en hopelijk doet het dat bij jullie ook! – Naomi Lamens -

 

Een gedicht en enkele foto’s met kunstwerken uit de film:

  Het origineel :                                          De Nederlandse vertaling:

Who are you?   I am a small poem On a page with room For another.   Share with me this white field, wide as an acre of snow, clear but for these tiny markings like the steps of a bird. Come. Now.   This is the trough of the wave, the seconds after lightning, thin slice of silence   As music ends, the freeze before the melting. Hurry.   Lie down beside me. Make angels. Make devils. Make who you are.

Wie ben jij?   Ik ben een klein gedicht Op een pagina met ruimte Voor nog één.   Deel met mij dit witte veld weids als een akker van sneeuw, helder met uitzondering van deze kleine markeringen zoals de stappen van een vogel. Kom. Nu.   Dit is de doorgang van de golf, de seconden na bliksem, dunne plakken van stilte   Wanneer de muziek eindigt, het bevriezen alvorens het smelten. Haast je!   Ga naast me liggen. Maak engelen. Maak duivels. Maak wie jij bent.